Noordzeevissers hopeloos klem tussen windmolens en natuur

"Vissers zijn huiverig geworden om rechtszaken te voeren na de verloren rechtszaak bij de Raad van State in 2017", vertelt Kraak, die Brake als thuishaven heeft voor zijn pulskotter. "Het Klimaatakkoord van Parijs zorgde ervoor dat de aanleg van windmolenparken in een stroomversnelling kwam. Zelfs onderzoeksgebieden werden ineens als permanente gebieden aangestipt. Vergunningen werden sneller en sneller uitgegeven. Kan dit allemaal zomaar, denken wij vissers dan?"

Moedeloos

Hij en zijn collega’s worden er moedeloos van. "Overleven met een eigen bedrijf is zwaar. Vooral de pulsvisbedrijven hebben het nu zwaar’, legt Kraak uit. ‘Kijk, wij hebben nog een vergunning en we hebben redelijk flexibele schepen. Maar ik snap wel dat er minder energie is om nu nog op te staan voor onze toekomst."

Kraak besloot daarom zelf in actie te komen. Hij ging onder meer onderzoek doen naar de effecten van windturbines op het zeeleven en maakte ook een website https://www.vissersvoorvrijezee.nl/. Daar opende hij vorig jaar een petitie, ‘maar die had niet de impact waarop we hadden gehoopt hadden’. ‘Dat komt ook omdat de overheid er een bepaalde agenda doorheen wil drukken’, filosofeert Kraak, die de mensen aan wal meer wil informeren over de ernstige situatie waarin de vissers zich bevinden. ‘Mensen denken te vaak: als het maar niet in mijn tuin is, dan is het goed. Maar óns leef- en werkgebied wordt nu gewoon ingenomen.’

In scheepvaartroutes

"De burgers worden hier voor de gek gehouden. Wij zijn de dupe, maar ook de consument en andere zeevarenden. Die zee staat straks volgebouwd met windmolens. Vissers moeten dan op een kleiner gebied werken, en worden gedwongen in de scheepvaartroutes te gaan vissen."

En wat de mensen volgens Kraak ook niet doorhebben, is dat de voedselvoorziening in het geding is door beperking van de visgebieden. "Terwijl wij zorgen voor de gezondste vis. Geen kweek, maar puur natuur."

De windparken in de Noordzee worden volgens Kraak met zo’n geweld aangelegd dat alles in een straal van vier kilometer om de palen heen dood gaat. ‘Die palen hebben ook een doorsnede van 10 meter, als je er honderden van neerzet dan heeft dat effect op de structuur van de zeebodem.’ En zo zijn ook de vissen de dupe van deze duurzame trend: niet alleen de vissers kunnen er niet meer komen, ook de vissen verliezen hun habitat.

In balans

Kraak is er verbolgen over dat de juist visserij als een schadelijke activiteit wordt gezien. "De Noordzee heeft ons vissers nooit in de steek gelaten, dus waarom zouden wij die willen verwoesten? Als ik zo’n vis vang als hij vijf of zes jaar oud is en zijn levenscyclus is zeven jaar, wat maakt dat vissen dan zo erg?"

De vloot is bovendien al gehalveerd en er zijn alternatieve vismethoden bedacht. "De natuur is op zee in balans met zijn gebruikers. Als je daar nu dan een nieuwe gebruiker, de windparken, op loslaat, wat zijn dán de gevolgen?"

Maar alle goede bedoelingen ten spijt, bij de Nederlandse en Europese politiek vinden de vissers niet of nauwelijks gehoor. "Als wij met oplossingen komen, en dat gebeurt ook bij de boeren, dan worden die zo van tafel geveegd. Maar de politici snappen niet: de natuur is ons leven."

Natuurorganisaties

De visserijsector had gehoopt dat natuurorganisaties zich eveneens zorgen zouden maken om de industrialisatie van de Noordzee. Maar daar is volgens Kraak niets van gebleken. "Je hoort hen er niet over. Die organisaties zien de verwoesting van de Noordzee gewoon als kans om extra natuurgebieden te krijgen ter compensatie."

Door: Nationale Transportgids

Kraak vreest dat uiteindelijk slechts 30% van de Noordzee als visgebied bruikbaar zal zijn. ‘Die natuuractivisten gooien wel stenen in de Oostzee, omdat er in natuurgebieden wordt gevist, maar maken zich geen zorgen om de effecten van windmolens. Dat noem ik een dubbele pet op hebben.

Kraak meent dat de ontwikkelingen in strijd zijn met verdragen van de Verenigde Naties. ‘Daarin staat gewoon dat kustbewoners die afhankelijk zijn van de visserij bepaalde rechten hebben. Visgronden moeten voor hen bereikbaar blijven. Maar nu blijkt dat lokale overheden daarmee kunnen doen wat ze willen’, verzucht Kraak. ‘Je mensenrechten vervallen gewoon. Onze manier van leven wordt al eeuwen overgedragen van generatie op generatie. Kan dat hier stoppen?’

Compromis

Is er dan wel een compromis mogelijk tussen de visserij en de windenergiesector? ‘In bepaalde gebieden willen we die parken gewoon niet hebben. Dat zijn leef- en paaigebieden, waar wij van afhankelijk zijn.’

Ook rond de totstandkoming van het Noordzee-akkoord tussen de verschillende belangengroeperingen zijn volgens Kraak fouten gemaakt. ‘VisNed had er steviger in mogen staan. Wij spraken als actiegroep EMK ook met onze achterban. En die wil het zo niet. Er worden allerlei beloften gedaan. Maar dat volstaat niet. We willen alleen concrete afspraken maken.’

Niet opgeven

Om toch iets gedaan te krijgen is EMK nu bezig met een nieuwe inspraakronde bij het Europese Hof. ‘We zijn constant bezig met allerlei processen bij de Europese Unie.’

Wat kunnen de mensen aan wal doen om de vissers te helpen? ‘Volgend jaar stemmen tegen windmolens in zee. Kappen met die handel.’

Kraak ziet liever investeringen in kernenergie. ‘De miljarden die nu voor windenergie worden gebruikt, moeten we ook kunnen gebruiken voor nieuwe vormen van energie.’

De actiegroep EMK geeft de strijd tegen de veranderingen op de Noordzee ondertussen niet op. De argumenten zijn volgens Kraak ijzersterk. ‘We stapten vorig jaar nog naar de Europese Commissie. Daar werd men stil van ons verhaal. Maar uiteindelijk veranderde er niks. Zij slopen daar een uniek natuurgebied. Wij moeten aan allerlei eisen voldoen, wij willen op een duurzame manier vissen. Maar het pulsvissen wordt ons afgenomen. Daarom zijn wij ook zo gepikeerd. Onze toekomst wordt ons afgenomen.’

Noordzeeakkoord

Het kabinet en de vertegenwoordigers van de verschillende gebruikers van de Noordzee bereikten in juni dit jaar een principeakkoord over de verdeling van de Noordzee.

In dit zogenoemde Noordzeeakkoord werd overeengekomen dat het aantal windparken flink wordt uitgebreid. Ook moet de vissersvloot worden geherstructureerd om de schepen duurzamer en rendabeler te maken. Hiervoor komt 119 miljoen euro beschikbaar. Ook worden bepaalde gebieden bestempeld tot gesloten natuurgebied. Zo gaat het voor de visserij belangrijke Friese Front grotendeels dicht voor de visserij. Ook de Bruine Bank wordt natuurgebied. Een meerderheid onder de vissers wees het onderhandelingsakkoord af, zodat de sector er geen handtekening onder zette.